32.Sayı Atalarının Diktiği Zeytin Fidanlarından Bugüne Uzanan Março' nun Hikayesi

Zeytindostu Derneği'nin 14. Ulusal Naturel Sızma Zeytinyağı Kalite Ödülleri yarışmasına ‘Março’ adıyla markalaştırdığı natürel zeytinyağı ile katılan Gıda Mühendisi İnci Özer ve Mimarlık Eğitimi alan oğlu Egemen Yıldırım ile birlikte Março’ nun yolculuğunu konuştuk.

• Bize kendinizi tanıtabilir misiniz?

Söke Bağarası’ndan Çiftçi bir ailenin kızıyım. Ege Üniversitesi’nde Gıda Mühendisliği eğitimi aldım. Gıda sektöründe uzun yıllar çalıştıktan sonra ailemin de mesleği olan çiftçiliğe geri döndüm. Gıda sektöründeki deneyimlerimin artısı ile zeytincilik üzerine kendimi geliştirmeye başladım. 2019 yılından bu yana yoğun şekilde zeytin yetiştiriciliği ve zeytinyağı üreticiliği konusunda kendimi geliştirmeye devam ediyorum.  Oğlum Egemen Yıldırım ile birlikte zeytincilik alanında birçok eğitim aldık. Doğa ile iç içe olduğumuz zeytinciliğin bahçe bakım işleri ve kaliteli zeytinyağı üretimi aşamaları bizi de kısa süre içinde kendisine bağladı.

• Zeytinciliğe ne zaman ilgi duymaya başladınız?

Aydın’lı her vatandaş gibi zeytin ve zeytinyağının üretildiği, tüketildiği bu topraklarda doğmuş olmak benim içinde büyük bir avantaj.  Çocukluk hatıralarımda zeytin toplama, işleme faaliyetleri her an bir replik fısıldayacakmışçasına capcanlı anlarımın arasında yerini alıyor.  Çocukluğumda büyük dedemin yaşadığı evde artık kimse yaşamadığı için arkadaşlarımla komşuculuk oynardık. Alt katta serin merdiven altında bulunan büyük ambarda kocaman kocaman 3 küp vardı. Bu küpler yıllık zeytinyağlarını koydukları depolama tanklarıydı. Bir yerimiz ağrıdığında komşu teyze zeytinyağı ile bizi ovalardı. Anılar hafızamda bir yerlerde benim içimdeki zeytin sevgisini ateşlemek için uzun yıllar beklemiş. Taaki 2018 yılı Aralık ayında çevreci bir programda zeytin şenliğini izleyince, birden alevlendi. Ve o gece zeytincilik yapmaya karar verdim.

• Março Zeytin’in yolcuğunu bizimle paylaşır mısınız?

2019 yılı bahçemizde periyosidite nedeniyle yok yılıydı. Benim zeytin aşkımın filizlendiği yılda bahçemizde az miktarda zeytinimiz vardı. Benim öğrenci  olduğum acemilik yılımdı o nedenle kendimi sürekli eğitimlerde buldum.  İlk olarak Zeytincilik Araştırma Enstitüsü’ne giderek onların zeytincilik ve zeytinyağı üretimi ile ilgili kitaplarını alarak başladım. Ardından İzmir Ziraat Mühendisleri odasının açtığı Zeytin Yetiştiriciliği, Zeytin budama eğitimlerine katılarak zeytin tarımını yapmayı öğrenmeye başladım. Zeytini sağlıklı üretmek kadar zeytinyağı elde ederken de doğru uygulamaları yapmak gerekiyor. İzmir Ticaret Borsası’nın açtığı Zeytin Makineleri Operatörlüğü Eğitimi, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyinin Natürel Zeytinyağı Duyusal Temel Tadım Eğitimi, Aydın Ticaret Borsasının yaptığı Zeytin yetiştiriciliği, Zeytinyağı Üretimi ve Duyusal tadım eğitimine oğlum Egemen Yıldırım ile katıldık. 2019 yılında ilk hasat yağlarımızın analiz sonuçları ve değerli duyusal tadımcı arkadaşlarımızın teşvikleri bizi çok motive etti.  Markalaşma sürecimizin yolculuğu böylelikle başlamış oldu.

Öğrendiklerimizi hem zirai üretim aşamalarında hem de zeytinyağı üretim aşamalarında uygulamaya azami dikkat ediyoruz. Biyoçeşitliliğe dikkat ederek bahçemizde çevreci tarım yapıyoruz. Örnek vermek gerekirse, budama sonrası çıkan dal parçalarını bildiğiniz gibi çiftçiler yakıyorlar. Biz bu dalları öğüterek ağaçların taç izdüşümüne seriyoruz. Bu işlem maliyet olarak yüksek ama uzun vadede topraktaki organik madde miktarı, toprağın su tutma kapasitesi ve topraktaki mikroorganizma sayısı artacak. Kaliteli zeytin üreterek kaliteli zeytinyağı elde etmeye çalışıyoruz.  

Bu süreçte en büyük avantajlarımızdan birisi de Memecik cinsi ağaçlara sahip olmamız. Son yıllarda uluslararası yarışmalarda da Memecik zeytinyağları hızlı bir yükseliş göstermektedir. Bu nedenle elimizdeki bu değerli ürünü soğuk sıkım tekniği uygulayarak, zeytin tanesinde bulunan yararlı bileşenlerin zeytinyağına geçmesini sağlayıp katma değer kazandırarak üretmek bölge üreticileri için bir avantaj yaratacağını düşünüyorum.

• Março Zeytin, 14. Ulusal Natürel Sızma Zeytinyağı Kalite Ödülleri Yarışmasında Aydın’a Gümüş Madalya kazandırdı. Bu yarışmaya nasıl hazırlandınız?

Özellikle bir yarışmaya hazırlanmaktan çok, kaliteli ürüne ulaşmayı ve en iyi zeytinyağını elde etmeyi amaçlayarak çalışmaya devam ettik. Öncelikli amacımız doğaya zarar vermeden, fazla müdahale etmeden zeytin yetiştirmek ve kaliteli zeytinyağı üretmek oldu. Etrafımızdaki tadımcıların da güzel yorumları doğrultusunda bir yarışmaya girip yağımızı bir de bu platformlarda test etmek istedik. Gümüş madalyanın da bu emeklerimiz ve çalışmalarımızın bir sonucu olarak nitelendiriyoruz.

Az önce de ifade ettiğim gibi tabii en büyük şansımızda Memecik zeytin ağaçlarımız. Memecik zeytin ağaçları bölgede dağlık ve engebeli arazide, dik yamaçlarda yetişmektedir. Bölgenin sınırlı yağışına iyi adapte olmuştur ve fazla suya ihtiyaç duymaz; bu da önemli besinlerin topraktan zeytin meyvesine transferini sağlayan geniş bir kök sistemi oluşturmasına katkı sağlamaktadır.

• Zeytinyağı sofralarımızla buluşana kadar hangi süreçlerden geçiyor? Zeytinyağı tüketiminde nelere dikkat edilmeli?

Zeytinyağının kalitesi ve miktarını belirleyen en önemli faktörlerden birisi hasat zamanı ve hasatın nasıl yapıldığıdır. Zeytinlere ve ağaçta bulunan genç sürgünlere hasar vermeyecek şekilde hasat yapılmalıdır. Hasat öncesi sıkım tesisinden randevu alınarak hasat edilen zeytinlerin beklemeden işlenmesi sağlanmalıdır. Zeytinin mekanik olarak parçalanarak, sıkılması ile zeytinyağı elde edilir. Bu nedenle meyve suyu olarak kabul görmektedir. Zeytinyağı tanklara alınır. Kaliteli ürün elde etmek için tüm sürecin doğru yönetilmesi gerekmektedir.

Zeytinyağı tüketiminde dikkat edilecek hususlar; Koku ve tat zeytinyağında çok önemlidir. İyi bir zeytinyağını kokladığınızda sizi zeytin bahçesine götürmeli, ege otlarının kokusunu, dalından koparılan zeytin tanesinin kokusunu hissetmelisiniz. Tattığınızda dilde acılık ve ağız boşluğunuzda da yakıcılık bırakmalıdır. İşletme kayıt numarası bulunan bir işletme sıkılmış olmalı koyu renk cam şişe veya teneke ambalajda olmasına dikkat etmek gerekir.  Evde kullanım esnasında da ısı ve ışık ve koku almayan temiz mekanlarda saklamak gerekir.  Bazen lavabo altı vb. yerlerde saklandığını duyuyoruz, bu alanlar doğru saklama yeri değildir.

• Markalaşma adına ne gibi çalışmalarda bulundunuz? Aydın Memecik Zeytini coğrafi işaret logosunu kullanmak için Aydın Ticaret Borsası’na müracaatta bu süreci bizimle paylaşır mısınız? Bu başvurunun süreci ve size geri dönüşleri nasıl oldu?

Março adının  marka tescilini yaptırdık. Gazete de Aydın Ticaret Borsası’nın Aydın Memecik Zeytinyağına Coğrafi işaret tescili aldığı haberini okuyunca çok sevindim. Zeytinyağımızı ürettikten sonra Aydın Ticaret Borsası’na başvurumuzu yaptık. AYTB Aydın Laboratuvarları’nda yağlarımızın kalite analizleri yanında gen haritasına da bakıldı.  Kısa sürede gerekli işlemleri tamamlayarak coğrafi işareti kullanmamıza  onay verildi. Sözleşme imzalayarak ürettiğimiz yağlarımızda coğrafi işaret logosunu kullanmaya başladık.

• Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

Aydın Memecik zeytinyağlarının henüz hak ettiği değeri bulmadığını, yeterli bilinirliliğe ulaşmadığını düşünüyorum. Bu konuda hepimize çok görev düşüyor. Aydın Memecik Zeytinyağlarımızın tanıtımı için Aydın Ticaret Borsası’nın desteği çok önemli. İlimizde küçük ama kaliteli soğuk sıkım üretimi yapan çok sayıda üretici yanında, büyük üreticilerde bulunmaktadır. Aydın Memecik zeytinyağları üreticileri ile iş insanları, sanayicileri ve akademisyenlerinin olacağı bir çalışma konseyi kurularak bu alanda neler yapılabilir bir strateji haritası çıkarılarak ürünümüzü öne çıkarabiliriz.     

Zeytinlerimizi sıktığımız Balatçık tarımsal Kalkınma kooperatifine, ürünümüze ilgi gösteren müşterilerimize, beni her zaman destekleyen Ulusal Zeytinyağı konseyi kurucusu

Altın sıvı olarak adlandırılan zeytinyağı, çocukluktan yaşlılığa yaşamımızın her döneminde sağlığımızı birçok açıdan olumlu yönde etkiler. Zeytinyağı, doğanın insanoğluna armağan ettiği mucizedir.  

Teşekkür ederiz.